Sofokles’in Antigone’si

Antigone – Oidipus’un kızı…İnatçı, azimli, kararlı…Kralın emirlerinden çok Tanrıların buyruklarına inanan ve bu uğurda canını vermekten çekinmeyen asi bir ruh.

Sabahın ilk ışıkları Thebai Sarayı'nın taş duvarlarına vururken, Antigone kız kardeşi İsmene ile buluşur. İçinde büyük bir kararlılık ve derin bir inanç vardır. Kardeşi Polyneikes’in cesedi, kral emriyle gömülmeden bırakılmıştır.

Antigone, bu yasağa rağmen Tanrıların yasasını üstün görür. Kardeşine son görevini yerine getirmek, onu toprağa vermek ister.

Ancak İsmene, Antigone kadar cesur değildir. Yasaya boyun eğen, çekingen, korkak bir karakterdir. Kardeşinin bu kararlılığına karşı çıkar, devletin buyruğuna karşı gelmenin tehlikelerini hatırlatır.Ama Antigone nettir:“Emirler ne olursa olsun, Tanrıların yasası daha kutsaldır.”Kız kardeşinin yanından ayrılırken aklında tek bir amaç vardır: Görevini yerine getirmek.

Bu sırada Thebai’nin yeni kralı, Antigone’nin amcası Kreon, devleti düzen içinde tutmak isteyen, otoriter bir lider olarak sahnededir. Oidipus öldükten sonra çocuklarını himayesine almış, onlara huzurlu bir yaşam sunmuştur. Hatta kendi oğlu Haimon ile Antigone’yi nişanlayarak evliliklerine izin vermiştir.

Ancak bir gün gelir, kardeşler — Eteokles ve Polyneikes — birbirine karşı savaşır. Her ikisi de savaş meydanında düşer.Kreon, vatan için savaşan Eteokles’e devlet töreniyle cenaze düzenlerken, düşmanla işbirliği yaptığı gerekçesiyle Polyneikes’in cesedinin gömülmesini yasaklar. Kurda kuşa yem olsun diye açıkta bırakılmasını emreder. Çünkü ona göre devletin bekası her şeyden önce gelir ve bu uğurda bireyler feda edilebilir.

İşte bu noktada, trajedinin tam kalbine varırız:Bir tarafta Tanrılara duyulan inançla hareket eden Antigone,Diğer tarafta düzenin ve devlet otoritesinin sembolü Kreon…

Aynı günün ilerleyen saatlerinde bir asker nefes nefese Kreon’un huzuruna çıkar. Emirlerine uyulmamış Polyneikes'in ölü bedeni gizlice gömülmüştür. Kral Kreon bu habere çok sinirlenir. Bu işi kimin yaptığını yakalanıp yakalanmadığını sorgular. Asker emre karşı itaatsizliği yapan kişinin Kralın yeğeni Antigone’den başkası olmadığını söyler.

Kreon bu habere çok sinirlenir. Zira verilen emirlere kim karşı gelirse gelsin cezasını çekmelidir. Hemen Antigone’nin huzuruna getirilmesini emreder. Amacı yeğeninin kendi ağzından yaptığı itaatsizliği itiraf edip etmemesini görmektir. Nitekim Antigone yaptığı işin arkasında durur ve Tanrıların öyle emrettiğini, kralın emirlerinin onların isteklerinden çok daha aşağıda olduğunu söyler. Kreon bu sözler üzerine daha da öfkelenir. Bu sırada İsmene de orada bulunmaktadır. Kız kardeşi Antigone’ye arka çıkmaya çalışır. Ama Antigone başta yanında olmadığı için İsmene ‘nin desteğini kabul etmez. Kralın öfkesi o kadar çok artmıştır ki, verdiği emre karşı gelen kendi öz kızı bile olsa ona en ağır cezayı vereceğini söyler. Snirine ve kibrine yenik düşerek Antigone’nin canlı canlı bir mağaraya kapatılması emrini verir. Nişanlısı ve Kral Kreon ‘nun oğlu Haimon babasının bu yaptığının yanlış olduğunu, birini kaybederse başka birini de kaybedeceğini söylerek onu durdurmaya çalışır. Ancak Kreon verdiği cezada kararlıdır. Böylece askerler Antigone'yi alıp hapsedileceği mağaraya doğru götürürler.

Bu olayın akabinde Thebai’nin kör kahini Teiresias saraya girer. Kral Kreon’a yaptığının yanlış olduğunu, tanrıların verdikleri kurbanları kabuk etmediklerini, bu kararından dönmezse kendi kanından başkalarının da öleceğini söyler.

“***Sen, ölüleri aşağılayarak, dirilere zulmederek, doğanın dengesini bozdun. Eğer çok yakında kararını değiştirmezsen, Tanrılar senden bir can daha alacak. Senin kendi evinden, kendi kanından… Ölüm gelecek Kreon!”***

Kreon kahin Teiresias ‘in sözlerinden etkilense de, kibri yüzünden verdiği karardan geri dönmez.

Kısa süre sonra tekrar haberci bir asker saraya gelerek büyük oğlu Mageraus ‘un savaşta olduğunu bildirir. Kreon bu haber karşısında çok yıkılır. Aklına kör kahin Teiresias’ın söyledileri gelir ve hemen askerlere Antigone'nin hapsedildiği mağaradan çıkarılması emrini verir. Fakat bu geç kalınmış bir emirden başka bir şey değildir. Zira Antigone kapattıkları mağarada kendini aşmış, nişanlısı Haimon da onunla birlikte ölmek için kendi kılıcıyla intihar etmiştir. Tüm bu yıkıma ve çocuklarının ölümüne dayanamayan Kral Kreon’un karısı Eurydike de kendi canına kıyar.

Kreon yarattığı korku ve baskı devletinin içinde kendi kendine kapıldığı otoritesinin ve gururunun bedelini çok ağır ödemiş olur.

Oyundaki yaşlılar koro halinde hep bir ağızdan şunları söyler; “***Gururla ve kibirle saltanan kuranlar günün birinde en acı olaylarla yaşattıkları acıları misli misli ödemek zorunda kalırlar. Asıl olan Bilgeliktir. “***

Başka bir Akıl Fikir Gezegeni bölümünde görüşmek üzere, Sağlıcakla kalın 🤗