#Geştalt Döngüsü Nedir?

“Gestalt” Almanca bir kelime olup -Bütün, şekil, kalıp, form gibi anlamlara gelsede; Gestalt psikolojisinde böylesi tekil bir sözcük anlamından çıkarak bir terim anlama dönüştüğünü görürüz.

“Bir *Bütün* kendini oluşturan parçaların toplamından daha büyüktür.”

Gestalt Psikolojisi 1940'larda sürekli geçmiş olumsuz girdileri işleyen psikanaliz dışında bir tekniğinde var olabileceğini ispat edercesine Fritz Perls ve eşi Laura Perls tarafından geliştirilmiş bir tekniktir. Gestalt terapistleri yaşanan olumsuzlukları “şimdi ve buraya” çekerek bireyin geçmişte hissettiklerinden yola çıkarak aynı olay örgüsünün ilgili kişide şimdiki zamanda ne hissettirdiğini çözümlenmeye çalışır.

Şimdiki zaman farkındalığı sayesinde bireyin yaşadığı olumsuz döngü takılı kalınan yerden başlayarak tatmin edilip çözüme ulaşması sağlanır.

Bir Gestalt Döngüsü 5 Aşamadan Oluşur

Aslına bakarsanız bu aşamaları günlük hayatta, basitten karmaşığa pek çok yerde ve olayda kullanıyoruz. Zira yaptığımız günlük rutin işlerde olsun, daha spesifik (karmaşık) işlerde olsun, bir beceri çoğunlukla onun alt becerilerine göre çözümlenir.

Gestalt kuramına göre bu döngü şu 5 aşamadan oluşur:

1. Denge ve Temas Öncesi Hazırlık: Kişinin ihtiyaçla teması henüz kurmadığı ancak bir eksiklik hissettiği aşamadır.

2. Farkındalık: Kişi ihtiyaç ya da problemi fark eder.

3. Enerji Toplama ve Hazırlık ): Bu ihtiyacı karşılamak için içsel enerji harekete geçer.

4. Eylem ve Temas: Kişi harekete geçer, ihtiyaç karşılanır veya işlem tamamlanır.

5. Tatmin ve Geri Çekilme: Yapılan eylem içselleştirilir ve süreç tamamlanır.

Bu süreci gündelik hayatta örneklendirmek mümkündür.

Örneğin bulaşıkları yıkamak istiyorsanız:

Önce suyu açmalı,

Bulaşık süngerine sabun sıkmalı,

Sonra bulaşıkları sabunlayıp durulamalısınız.

Ve böylece görev başarı ile tamamlanmış olur. Yani:

İhtiyacı fark edersiniz (bulaşıkların birikmiş olması),

Eylem için enerji mobilize edersiniz (ayağa kalkmak, mutfağa geçmek),

Sonra eyleme geçer ve bulaşıkları yıkarsınız,

İşlem tamamlanınca bir rahatlama, içsel tatmin yaşarsınız.

Bu örnek, bir becerinin alt becerilere ayrılabileceğini de gösteriyor. Yani bulaşık yıkama gibi basit görünen bir eylem bile aslında birçok küçük adımı barındırır. İşte bu, eğitimde kullanılan “beceri analizleri”nin temelidir.

Beceri ve alt beceriler konusunu merak ediyorsanız, eğitimde kullanılan bu analiz yöntemlerini incelemeniz yerinde olacaktır. Özellikle küçük çocukların ve zihin engelli bireylerin öz bakım becerileri, genellikle önce o becerinin alt adımlarının öğretilmesiyle kazandırılır.

Örneğin:

Diş fırçalama becerisi şu alt adımlardan oluşabilir:

Banyoya gitmek,

Diş fırçasını almak,

Diş macununu sıkmak,

Fırçalama hareketini yapmak,

Ağzı çalkalamak,

Diş fırçasını yerine koymak.

Sonuç olarak; Gestalt döngüsünü anlamak, sadece terapi süreçlerinde değil, öğrenme, eğitim ve günlük yaşamın planlanmasında da fayda sağlar.

Gelin şimdi hayali bir Geştalt Döngüsü analizi yapalım.

Gestalt döngüsü, insanın bir ihtiyacını fark etmesiyle başlar, o ihtiyacı tatmin etmesiyle sona erer. Döngünün sağlıklı bir şekilde tamamlanması kişinin ruhsal dengesi için en önemli şeydir.

İsterseniz bu döngüyü bir kez daha hatırlayalım:

1. Denge: Şuan herhangi bir ihtiyacım yok ve her şey normal seyrinde. Ne bedensel, ne zihinsel, ne de duygusal bir ihtiyacım söz konusu değil. Ama bir dakika! Sanırım içimde bir huzursuzluk uyandı.

2. Farkındalık: Garip bir şekilde canımı sıkan bir iç daralması yaşıyorum. Neden böyle oldu ki? Sanırım öfkeliyim.

3. Enerji Toplama ve Hazırlık: Öfkenin kaynağını biliyorum. Arkadaşımla dün yaşadığımız tartışma. Onunla bu konuyu konuşmalıyım.

4. Eylem ve Temas: Bugün buluşup duygularımızı birbirimize ifade ettik. İkimizde bahsettiğimiz konuyu yanlış anlamışız.

5. Tatmin ve Geri Çekilme: İçim rahatladı. Artık öfke hissetmiyorum.

Peki Gestalt Döngüsü'nün herhangi bir aşamasında tıkanma yaşanırsa ne olur birde ona bakalım.

Diyelim ki yine denge aşamasında bireyin sakin yani bir ihtiyaç hissetmediği Homeostas hali bir anda yaşadığı öfke farkındalığı ile bozulmuş olsun. Bu öfkeli ruh hali inkar veya gözardı edilirse döngü en başından bozulmuş olacaktır. Çünkü öfke duygusu farkedildiği halde bir sonraki Hazırlık aşamasına geçilemeyecek ve bireyde huzursuzluk ne kadar unutmuş gibi yapsa da tartışma yaşadığı arkadaşını her gördüğünde ya da konuyu her hatırlayışında duygu aynı sekilde kendini hatırlatacaktır. Bu da dengenin tatmin duygusunu oluşturana kadar yarım kalmışlık yaratacaktır.

Diyelim farkındalık aşamasını geçtik. Öfkemizin nedenini, ona neyin sebep olduğunun farkına vardık. Ama bu kez de kendimizi olumsuzu çözme konusunda harekete getiremiyoruz. Bu da yine Geştalt Döngüsü’ nün doğru bir sıralamayla devam etmediği anlamına gelir. Kişi içinde yaşadığı öfkeyi yatsıyarak boşverdiğinde zamanlı zamansız bu enerjinin etkisi altında kalabilir. Mesela bu sorun gece uykusunu kaçıranlar. Ya da sorun yaşadığını düşündüğü arkadaşı ile karşılaşmak istemeyebilir.

Üçüncü aşama olan Enerji Toplama ve Hazırlık aşamasını da geçtik diyelim. Yani konuşmaya ve sorunu halletmeye karar verdik. Fakat bu kezde onunla buluşup bu konuları konuşup konuşmama tereddütü içindeyiz. Yani eyleme geçerek temas noktasında sıkıntılardan yaşamaktayız. Yine bu durumda da döngü tamamlanmamış olacağı için yaşanan öfke devam edecek ve bize yük olmayı bırakmayacaktır.

Sonuç olarak Gestalt Döngüsü"nün beşinci ve son aşaması olan Tatmin ve Geri Çekilme olmadan yaşadığımız öfkenin bir yanlış anlamamı yoksa olası başka bir sebepten dolayı mı olduğunu anlamamız güçleşecektir.

Yaşanan bu tıkanmalar sonucunda bitmemiş işler, çözümlenmemiş ruhsal sıkıntılar oluşur. İste Gestalt terapi süreci bu tamamlanmamış döngüleri -şimdi ve burada olmak kaydıyla yeniden harekete geçirerek tamamlamaya çalışır.

Tüm olumsuz döngülerinizin sağlıklı bir şekilde tamamlanması dileğiyle, Sağlıcakla kalın.